MANILA – Ang desisyon ng Hague-based Permanent Court of Arbitration (PCA) noong 2016 sa pinag-aagawang South China Sea (SCS) ay walang pagbubukod, inihayag ni Pangulong Rodrigo Duterte noong Martes.
Sa kanyang talumpati sa 24th summit sa pagitan ng Association of Southeast Asian Nations (Asean) at China, sinabi ni Duterte na ang hatol ng PCA ay nagbibigay ng “linaw” sa mga bansang may pag-aangkin sa SCS.
“The 2016 Arbitral Award is a significant contribution to the corpus of international law, particularly the 1982 UNCLOS. It singles out no one,” wika ni Duterte.
Aniya, makikinabang ang mga SCS claimants sa mga benepisyo mula sa desisyon na pabor sa Pilipinas.
“Rather, it justly favors and benefits the community of law-abiding nations by providing clarity to all. This clarity — which is beyond compromise — is the Philippines’ humble contribution to the international legal order,” isinaad niya.
Nagpasya ang PCA sa The Hague, Netherlands noong Hulyo 12, 2016 na pabor ito sa petisyon ng Pilipinas laban sa China matapos na ipinawalang-bisa ng arbitral tribunal ang sinasabing makasaysayang karapatan ng Beijing sa halos buong SCS.
Paulit-ulit na binalewala ng China ang hatol ng SCS, habang pinanatili ng Pilipinas ang paninindigan nito na lutasin ang mga alitan sa karagatan sa pamamagitan ng mapayapa at diplomatikong negosasyon.
Ayon kay Duterte, ang Pilipinas ay naghahangad ng mapayapang paglutas ng mga alitan sa estratehikong daluyan ng tubig.
“A rules-based order is the lynchpin of regional peace and stability. The peaceful resolution of disputes is a necessary and indispensable pillar of any order anchored on the majesty of the law,” aniya.
Bukod sa Pilipinas at China, ang iba pang SCS claimants ay kinabibilangan ng mga miyembro ng Asean na Brunei, Malaysia, at Vietnam, gayundin ang hindi miyembro ng Asean na Taiwan.
Pinaalalahanan ni Duterte ang Asean at China na panindigan ang “buo at epektibo” na pagpapatupad ng 2002 Declaration on the Conduct (DOC) of Parties in the South China Sea na nilagdaan nila noong Nobyembre 4, 2002 para isulong ang non-militarization sa loob ng SCS.
Inatasan sila ni Duterte na sumunod sa mga probisyon ng United Nations Convention on the Law on the Sea (UNCLOS) para sa kalayaan sa paglalayag at pag-overflight, pagpigil sa sarili, at protektahan ang kapaligiran ng dagat.
Idinagdag niya na ang Pilipinas ay nananatiling nakatuon sa pagtatapos ng isang “effective and substantive” Code of Conduct (COC) sa South China Sea, na naglalayong itaguyod ang kapayapaan at katatagan sa pinag-aagawang karagatan.
“We are proud to have contributed to the substantive progress in the second reading of the Single Draft COC Negotiating Text despite difficult circumstances,” wika ni Duterte. “Without determination and dedication, we have provisionally agreed on the Preamble of the text. Much is left to be done but be assured of the Philippines’ unwavering support to the task at hand.“
