MANILA — Makakaharap ni US Vice President Kamala Harris si Pangulong Ferdinand Marcos nitong Lunes sa pagbisita sa bansang Southeast Asia na naglalayong palakasin ang ugnayan sa pagitan ng mga matagal nang kaalyado. 

Si Harris ang pinakamataas na opisyal ng US na bumisita sa Maynila mula nang maupo si Marcos sa posisyon noong Hunyo. 

Ang paglalakbay ay bahagi ng pagsisikap ng US na alisin ang anumang pagdududa tungkol sa pangako nito sa Asia-Pacific habang pinalawak ng China ang impluwensya nito sa rehiyon. 

Nahirapan ang relasyon ng Pilipinas at Estados Unidos sa loob ng maraming taon sa ilalim ng China-friendly na dating pangulong Rodrigo Duterte. 

Sinisikap ng Washington na palakasin ang alyansa nito sa seguridad sa Maynila sa ilalim ng bagong pangulo at sa tumataas na tensyon sa rehiyon.

Kasama rito ang mutual defense treaty at isang 2014 pact, na kilala sa acronym na EDCA, na nagpapahintulot sa militar ng US na mag-imbak ng mga kagamitan at suplay ng depensa sa ilang base ng Pilipinas.

Pinapayagan din nito ang mga US troop na makapasok sa limang base militar doon.

Natigil ang EDCA sa ilalim ni Duterte ngunit ang Estados Unidos at Pilipinas ay nagpahayag ng suporta para sa pagpapabilis ng pagpapatupad nito habang ang China ay nagiging mas mapamilit.

“We have identified new locations and have begun a process with the Philippines to finalise those,”sinabi ng isang opisyal ng US sa mga mamamahayag sa kondisyon na hindi isiwalat bago ang pagpupulong ni Harris kay Marcos at sa kanyang katapat na si Sara Duterte.

“The United States has allocated over $82 million towards implementation (of the existing bases) and more is on the way.” 

Sa Martes, bibisitahin ni Harris ang isla ng Pilipinas ng Palawan, na nasa tabi ng mainit na pinagtatalunang tubig sa South China Sea.

Inaangkin ng China ang soberanya sa halos buong dagat, habang ang Pilipinas, Vietnam, Malaysia at Brunei ay may magkakapatong na pag-angkin sa mga bahagi nito.

Binalewala ng Beijing ang 2016 international tribunal ruling at sinabing wala itong legal na batayan.

Makakaharap ni Harris ang mga miyembro ng Philippine Coast Guard sakay ng isa sa dalawang pinakamalaking coast guard vessel sa bansa.

Muli niyang pagtitibayin ang lakas ng alyansa at ang pangako na itaguyod ang internasyonal na kaayusan na nakabatay sa mga panuntunan sa South China Sea at sa mas malawak na Indo-Pacific, sinabi ng opisyal ng US, gamit ang termino ng US para sa Asia-Pacific.

Ang pagpunta ni Harris ay matapos ang pagpupulong ni US President Joe Biden kay Chinese President Xi Jinping noong nakaraang linggo.

Pinatibay ni Harris ang mensahe ni Biden na dapat panatilihin ang bukas na komunikasyon upang responsableng pamahalaan ang kompetisyon sa pagitan ng mga bansa habang nakikipag-usap kay Xi sa sideline ng Asia-Pacific Economic Cooperation forum sa Bangkok, sinabi ng isang opisyal ng White House.

Kabilang sa mga hakbangin na ilulunsad sa paglalakbay ni Harris sa Pilipinas ay ang mga negosasyon para sa isang civilian nuclear pact sa pagitan ng Estados Unidos at Pilipinas.

Ito ay maaaring humantong sa hinaharap na pagbebenta ng mga nuclear reactor ng US sa bansa sa Southeast Asia.

Si Marcos ay isang malakas na tagasuporta ng renewable energy at iginiit ang pangangailangang muling isaalang-alang ang pagtatayo ng mga nuclear power plant sa bansang madaling kapitan ng kalamidad. 

Gayunpaman, bago makapagbenta ang Estados Unidos ng mga kagamitang nukleyar sa Pilipinas, ang dalawang bansa ay dapat pumirma sa isang sibilyang nukleyar na kasunduan na kilala bilang isang “123 agreement”, na idinisenyo upang maiwasan ang pagkalat ng mga sandatang nuklear.